Odkryj najważniejsze tradycje bożonarodzeniowe – 6 pomysłów

Tradycje świąteczne a okres Bożego Narodzenia

Czas Bożego Narodzenia jest wyjątkowy. Nie tylko w dzieciństwie oczekujemy, aby trwał jak najdłużej. Być może w tym okresie naszego życia jest on dla nas szczególny ze względu na tradycję, prezenty świąteczne, choinkę, wspaniałe dekoracje świąteczne, filmy świąteczne oraz całą magiczną atmosferę!

Magia świąt oraz okres Bożego Narodzenia jest najkrótszym spośród wszystkich okresów Roku Liturgicznego. Rozpoczynają go I Nieszpory Uroczystości Narodzenia Pańskiego, a kończy Niedziela Chrztu Pańskiego, czyli pierwsza niedziela po Trzech Królach obchodzonych 6 stycznia. W zależności od układu kalendarza trwa od 14 do 20 dni.

Boże Narodzenie poprzedzone jest okresem trzytygodniowego oczekiwania (dokładnie czterech niedziel), zwanego adwentem. Wówczas umilając sobie czas do świąt, przygotować możemy swój własny kalendarz adwentowy.

Najważniejsze symbole Bożego Narodzenia w Polsce

Przygotowania do Świąt Bożego Narodzenia dla wielu trwają już od początku grudnia. Stworzenie kalendarza adwentowego, pieczenie pierniczków na choinkę, pierwsze refleksje nad wyborem prezentów, opracowywanie planu co można zrobić przed świętami. Prace te często nawiązują do symboli świąt Bożego Narodzenia. Co to za symbole i jak podkreślają tradycje bożonarodzeniowe?

Tradycje bożonarodzeniowe – Choinka

Jest to nieodłączny element każdych świąt! Jednakże zwyczaj zdobienia choinki przyszedł do nas z Niemiec, drzewka zaczęliśmy dekorować dopiero na przełomie XVIII i XIX. Choinkę powinno się ubierać dopiero 24 grudnia. Jej poszczególne elementy także mają swoją symbolikę: lampki to znak przyjścia Chrystusa na świat, ozdoby są symbolem łaski Bożej, łańcuch to symbol węża-kusiciela, a jabłka – grzechu.

Tradycje świąteczne – Święty Mikołaj

W tej jednej postaci zakorzeniona jest bardzo mocno symbolika Bożego Narodzenia. Pierwowzorem obecnej postaci był św. Mikołaj biskup z Miry, który zasłynął swoją ogromną dobrocią, a także rozdawaniem majątku biednym. Ponieważ dzień wspomnienia św. Mikołaja (6 grudnia) przypada blisko gwiazdki, a do tego doszło zamieszanie z dwoma kalendarzami. Mikołaj stał się symbolem Bożego Narodzenia i to właśnie wtedy przynosi dzieciom prezenty. W roku 1929 marka Coca Cola ubrała świętego w czerwony strój zamiast biskupiego płaszcza.

Tradycje bożonarodzeniowe – Jemioła

Wiecznie zielona jemioła jest uosobieniem życia, nieśmiertelności, ale też dzięki swym owocom – płodności. Najczęściej umieszcza się ją pod sufitem – nad stołem wigilijnym w kuchni lub nad drzwiami wejściowymi, ale też układa się je w świąteczne stroiki.

Zwyczaje bożonarodzeniowe – Gwiazda betlejemska

Gwiazda betlejemska to nie tylko obiekt astronomiczny, ale także roślina. Stała się symbolem świąt Bożego Narodzenia ze względu na swój kształt – przypomina gwiazdę. Jej uprawę rozpoczęto w 1950 roku w Meksyku. Gwiazda betlejemska to inaczej poinsecja, wilczomlecz nadobny. Według jednej z legend meksykańska dziewczynka, która chciała zrobić Jezusowi prezent na Wigilię, a nie miała pieniędzy, ofiarowała mu liście gwiazdy betlejemskiej. Leżały one przez pewien czas w kościele, po czym zmieniły kolor na czerwony i zielony.

Tradycje świąteczne – Szopka

Tradycję budowania szopek zawdzięczamy świętemu Franciszkowi z Asyżu, autorowi szopki w Greccio 1223 roku. Plastyczne przedstawianie motywów Bożego Narodzenia należy do bardzo popularnych i wdzięcznych obrazów, stanowiących element kultury europejskiej. Umieszczone w kościołach czy domach sceny narodzenia plasują się pomiędzy sztuką oficjalną a sztuką ludową.

Symbol Bożego Narodzenia – Opłatek

Rozpoczęcie tego wyjątkowego spotkania, jakim jest kolacja bożonarodzeniowa od dzielenia się opłatkiem jest wyrażeniem chęci bycia razem. Opłatek symbolizuje pojednanie, miłość, przyjaźń oraz przebaczenie.

Wyjątkowe tradycje Bożonarodzeniowe

Święta Bożego Narodzenia to wyjątkowy czas dla całej rodziny. Jednak te dni są szczególnie ważne dla dzieci, które atmosferę rodzinnych świąt oraz związane z nimi tradycje zapamiętają na całe życie. Często zdarza się, że w przyszłości dzieci same kultywują je w swoich własnych domach.

Prezenty świąteczne

W Polsce tradycja wręczania prezentów z okazji świąt Bożego Narodzenia zrodziła się w XIX w., niezależnie od opowieści o biskupie Mikołaju. Nasi przodkowie bardzo szybko jednak przejęli wzorce religijne i głęboką symbolikę płynącą z podarunków. Obecnie pod świątecznym drzewkiem, dzieci jak i dorośli odnajdują swoje spełnienie marzeń jednakże kiedyś wyglądało to nieco inaczej. Najmłodsi odnajdywali pod choinką głównie domowe słodycze (m.in. pierniki, ciastka marcepanowe), a także owoce i orzechy. Chociaż obecnie, powyższe upominki wydają nam się mało odświętne, należy pamiętać, że jeszcze kilkadziesiąt lat temu były one trudno dostępne. Ich pojawienie się podczas Bożego Narodzenia było powodem olbrzymiej radości.

Kolędowanie

Śpiewanie kolęd rozpoczyna się po wieczerzy wigilijnej i trwa przez cały świąteczny czas, aż do 6 stycznia, a w niektórych regionach nawet do początku lutego. Pierwsza polska kolęda – „Zdrów bądź królu anielski” – pochodzi z 1424 r.

Przesądy wigilijne

Wigilia świąt Bożego Narodzenia obfituje w przesądy, które posiadają niezwykłą moc. Przede wszystkim mówią one o tym, że Wigilię powinniśmy spędzić w taki sposób, jak życzymy sobie spędzić cały kolejny rok. Mówi się, że “jaki dzień Wigilii, taki cały rok”. Co więcej, według wierzeń właśnie tej wyjątkowej nocy zwierzęta przemawiają ludzkim głosem.

Innym, a również jednym z najpopularniejszych zwyczajów jest np. włożenie do portfela łuski z karpia. Ma to przynieść szczęście w finansach. Dla fanów wigilijnych potraw idealnie sprawdzi się przesąd dotyczący 12 potraw.  Należy przynajmniej spróbować każdego z dań. Wówczas wszystkie 12 miesięcy w roku będzie dla nas pomyślne.

Regionalne tradycje Bożonarodzeniowe

Jak Polska długa i szeroka, znaleźć można inne tradycje bożonarodzeniowe, inne przepisy na święta i zwyczaje. Różnice niekiedy widać nawet w osobach, które dostarczają najmłodszym jak i tym starszym pozderki. W Małopolsce i na Podkarpaciu jest to Aniołek. Tradycja ta zakorzeniona jest na terenach dawnej Galicji. Dzieciątko – w domach położonych na południu Polski zwłaszcza na Górnym Śląsku, natomiast sam zwyczaj pochodzi z Czech. Święty Mikołaj przychodzi do dzieci w Polsce centralnej, wschodniej, północno-wschodniej i południowo-wschodniej, nazywany w Wielkopolsce, na Kujawach, Warmii i Ziemi Lubuskiej Gwiazdorem. Gwiazdka – również ona przynosi prezenty – zwłaszcza na południu kraju – Dolnym Śląsku i w okolicach Opola. Na Pomorzu, prócz Gwiazdki, prezenty przynosi też Gwiżdż.

W niektórych regionach Polski strojenie domu na święta jest jedną z najważniejszych czynności w tym okresie. Dawniej na Pomorzu i Kujawach nad wigilijnym stołem wieszano sosnową gałązkę, na której znajdowały się jabłka i orzechy po to, aby w nadchodzącym roku panowały dobrobyt i pomyślność. Dziś miejsce gałązki zajmuje choinka przystrojona chlebowymi ciasteczkami w kształcie domowych zwierząt, a w samym domu można spotkać dekoracje w postaci snopów zboża czy rozsypaną słomę. Na Lubelszczyźnie do dziś wykorzystywaną formą świątecznych dekoracji bywają porozwieszane po suficie pająki wykonane z bibuły czy słomy, a w kącie umieszczany jest snopek żyta, owsa czy pszenicy, którego domownicy nazywają królem.

Tradycje bożonarodzeniowe w innych krajach

1. Bułgaria

   Po skończonej uczcie wigilijnej rodzina zostawia na noc w pełni zastawiony stół. Wierzy się bowiem, że tej nocy domy odwiedzają duchy zmarłych przodków, które także powinny mieć możliwość skosztowania świątecznych przysmaków.

2. Islandia

   Dzieci w Islandii otrzymują prezenty od Yuletide-lads, magicznych elfów pochodzących z gór, które słyną z psikusów robionych ludziom. Odwiedzają one najmłodszych przez kolejne trzynaście dni, pierwszy raz 12 grudnia i ostatni raz w Wigilię. Grzecznym malcom zostawiają w butach postawionych na parapecie słodycze i drobne upominki. Niegrzeczne dzieci natomiast mogą liczyć jedynie na zgniłego ziemniaka.

3. Norwegia

   Norwegowie w Wigilię chowają wszystkie miotły. Wierzą bowiem, że tego dnia przerażające czarownice błąkają się po ziemi i szukają mioteł pozostawionych na wierzchu, które kradną, aby polecieć w dal.

4. Meksyk

   Rankiem w święto Trzech Króli (Día de los Santos Reyes) dzieci otrzymują bożonarodzeniowe prezenty i jedzą tradycyjne rosca de reyes, okrągłe ciasto z suszonymi owocami i ukrytym w nim wizerunkiem Dzieciątka Jezus. Specjalnie dla nich wiesza się przy suficie kolorowe kubeczki napełnione piaskiem lub mąką, a wśród nich jeden z niespodzianką.

Na przestrzeni wieków zwyczaje ludowe i obrzędy religijne związane z Bożym Narodzeniem nawarstwiły się i łączyły w przedziwne formy, a każdy naród zabarwiał je specyficznymi cechami własnej kultury, tworząc własne tradycje bożonarodzeniowe. Niemniej jednak jest to czas ciepła, rodzinnej atmosfery i wzajemnej radości. Zaskocz swoich świątecznych gości i przygotuj dla nich coś wyjątkowego. Zarejestruj się na Westwing, gdzie czekają na Ciebie dedykowane kampanie, porady i cała gama inspiracji!