Patelnia

Patelnia to naczynie niezbędne w każdej kuchni. Używa się jej zarówno do przygotowywania śniadań na ciepło, obiadów, jak i kolacji. Można na niej smażyć i dusić potrawy. Idealny poranny posiłek to jajecznica na bekonie lub przepyszne jajka sadzone. Natomiast klasyczny polski obiad to kotlet schabowy z kapustą zasmażaną. Miłośnicy kuchni śródziemnomorskiej zapewne nie mogą obejść się bez grillowanych warzyw lub kotlecików jagnięcych. Żadnego z tych dań nie udałoby się przygotować bez patelni. Podpowiadamy, jaką wybrać i jak ją konserwować, żeby służyła latami.

Patelnia — rodzaje

Patelnie dzieli się według ich przeznaczenia. Wyróżnić można kilka rodzajów patelni do różnych rodzajów potraw oraz patelnie specjalne, przeznaczone przeważnie do przygotowywania konkretnych dań.

• Patelnia uniwersalna — to najczęściej używana patelnia, która powinna znaleźć się w każdym domu. Ma okrągły kształt i spłaszczone dno, a jej krawędzie są niebyt wysokie. Jest idealna do smażenia niemal wszystkich rodzajów potraw.
• Patelnia głęboka — jest to zwykle patelnia okrągła, ale bywają także takie o kształcie kwadratu lub prostokąta. To, co ją wyróżnia, to wysokie krawędzie. Idealnie nadaje się do przygotowywania sosów do makaronu oraz duszenia mięs. Ma ona także zwykle szeroką średnicę i warto dokupić do niej pasującą pokrywkę, chociaż ta często dołączona jest w zestawie.
• Patelnia grillowa — jest to zwykle patelnia prostokątna lub kwadratowa, a na jej spodzie znajdują się charakterystyczne rowki. Dzięki nim podczas smażenia mięsa powietrze dostaje się do niego także od spodu, co powoduje, że sam proces działa na podobnych zasadach jak w przypadku ogrodowego grilla. Dzięki tej specyficznej budowie, potrawy przypominają te przyrządzane latem na grillu.
• Patelnia do naleśników — patelnia ta ma całkowicie płaskie dno i bardzo płytkie, prawie niewidoczne krawędzie. Zwykle dołączona jest do niej bardzo przydatna i wygodna w użyciu szpatułka do rozprowadzania ciasta.
• Patelnie z otworami — otwory lub zagłębienia w dnie mają specjalne naczynia do smażenia jajek lub racuchów oraz klusek. Patelnia do jajek ma nieco głębsze otwory niż ta do smażenia racuchów czy małych amerykańskich naleśników. Z kolei ta do przygotowywania klusek ma otworów więcej i są one dużo mniejsze.

Patelnia — wybór odpowiedniego materiału

Patelnia to akcesorium, które powinno posłużyć przynajmniej przez kilka lat, dlatego powinniśmy zadbać, aby była wykonana z najwyższej jakości materiałów. Wybierając patelnię, warto zerknąć zarówno na stare, jak i nowe rozwiązania.

• Patelnia żeliwna — mocna i trwała, niezwykle odporna na korozję i uszkodzenia mechaniczne. Niektóre patelnie żeliwne mogą służyć nawet przez kilka dekad. Szybko nagrzewają się do wysokiej temperatury, ale są dość masywne i ciężkie. Przed pierwszym użyciem patelnia żeliwna powinna zostać zahartowana, natomiast do jej mycia zaleca się stosowanie wyłącznie czystej wody bez detergentów. Choć patelnia żeliwna może wydawać się nieco staromodna i trudna w utrzymaniu, wielu znawców sztuki kulinarnej docenia wyjątkowy smak przygotowywanych na niej potraw, zwłaszcza domowych naleśników.
• Patelnia ceramiczna — wyróżnia ją biała ceramiczna powłoka i kolorowy korpus. Prezentuje się bardziej efektownie niż tradycyjne patelnie stalowe. Jej zaletą jest też duża odporność na ścieranie i możliwość smażenia na niewielkiej ilości tłuszczu. Patelnia ceramiczna doskonale sprawdza się podczas smażenia warzyw, sosów i potrawek. Żaden ze składników nie przywiera do powierzchni, a warzywa zachowują swój świeży smak i tracą mniej witamin. Słabym punktem patelni ceramicznej może być pokrywająca ją z zewnątrz kolorowa powłoka — warto postawić na renomowanych producentów i wybrać solidny model odporny na zarysowania.
• Patelnia tytanowa — szybko i równomiernie się nagrzewa, jest bardzo odporna na ścieranie. Na patelni tytanowej bez obaw można smażyć nawet najdelikatniejsze mięso. Ponieważ rozgrzana powłoka przewodzi duże ilości ciepła, między przygotowywanym produktem a patelnią tworzy się poduszka powietrzna, dzięki której jedzenie nie przylega do powierzchni. Patelnia tytanowa pozwala na przygotowanie idealnie soczystych mięs oraz jędrnych i aromatycznych warzyw. To naczynie uniwersalne, które posłuży przez lata, jego wadą może być jednak stosunkowo wysoka cena.

Przydatna patelnia stalowa

Patelnia stalowa jest jednym z najpopularniejszych modeli patelni. Ma ona wiele zalet. Przede wszystkim doskonale przewodzi ciepło. Warto je jednak dobrze rozgrzać przed smażeniem, dzięki czemu potrawy nie będą przywierały do dna patelni. Co więcej, jest bardzo trwała – szczególnie jeśli jest wykonana ze stali nierdzewnej. Niełatwo ją zarysować, lecz mimo tego lepiej jest używać do niej silikonowych lub drewnianych sztućców. Ogromną zaletą tego produktu jest to, że kwasowe składniki, na przykład ocet lub sok z cytryny, nie wchodzą w reakcję z patelnią stalową, dlatego potrawy nie będą miały metalicznego posmaku.

Odpowiedni uchwyt

Ważne jest, aby patelnia stalowa miała odpowiedni uchwyt. Najlepiej sprawdzają się ergonomiczne modele, które pozwalają na łatwe i wygodne operowanie naczyniem. Istotne jest także, aby uchwyt nie był wykonany z materiału, który szybko się nagrzewa lub przewodzi ciepło. Lepszym wyborem są modele zrobione z bakelitu lub drewna. Jeśli jednak zakupiona już patelnia ma nieodpowiednią rączkę, można sobie z tym poradzić. Wystarczy zakupić rękawice kuchenne. Dobrze sprawdzają się silikonowe oraz materiałowe modele, ponieważ nie przewodzą ciepła oraz zabezpieczają przed oparzeniem. Mają również ciekawy wygląd, na przykład głowy krokodyla, żaby czy hipopotama i dlatego są ciekawym gadżetem.

Patelnia stalowa – poprawne smażenie

Patelnia stalowa jest idealna do smażenia potraw. Aby robić to prawidłowo, należy wypełnić całą patelnią mięsem, rybą lub warzywami. Dzięki temu ciepło równomiernie przechodzi także przez stykające się ze sobą produkty. Niewielkie porcje lepiej jest smażyć na małej patelni, a duże na większej. To sprawia, że oszczędza się w ten sposób nie tylko energię, ale i przyspiesza sam proces smażenia. Im jest ono krótsze, tym danie mniej kaloryczne! Takie smażenie można uzyskać wtedy, gdy ciepło szybciej dojdzie do smażonych produktów.

Patelnia — czyszczenie i pielęgnacja

Najbardziej popularne ostatnio patelnie to takie, które mają powłokę zapobiegającą przywieraniu. Może być ona ceramiczna lub teflonowa. Patelnię ze stali można umyć w zmywarce, jednak jeżeli coś do niej przywarło w trakcie smażenia, warto wcześniej ją odmoczyć, bo brud w całości może się nie wyczyścić. Patelnie z powłoką przeważnie łatwo ulegają zarysowaniu, więc trzeba pamiętać, żeby używać do nich odpowiednich akcesoriów do mieszania lub przewracania jedzenia, wykonanych z drewna lub plastiku. Z tego samego powodu zawsze taką patelnię należy umyć ręcznie delikatnym środkiem i miękką ściereczką. Warto zrobić to od razu po użyciu, a wtedy ryzyko, że patelnia zarysuje się w zlewie będzie znacznie mniejsze.