3 produkty z żeliwa, które musisz mieć w swojej kuchni

Co to jest żeliwo?

Wielu z Was żeliwo kojarzy się ze metalem – i słusznie, bo żeliwo to stop odlewniczy, którego głównym składnikiem jest żelazo z wysoką zawartością węgla powyżej 2 %. Do jego produkcji wykorzystuje się surówkę tzw. stop oraz złom. Żeliwo wytwarzane jest w piecach szybowych zwanych żeliwiakami. Dzięki dobrym właściwością lejnym wyróżnia się dużą łatwością formowania, dlatego przedmioty z tego surowca mogą mieć różnorodne kształty. Wyroby wykonane z żeliwa charakteryzują się znacznym ciężarem i odpornością na korozje.

Zastosowanie żeliwa

Żeliwo to popularny materiał odlewniczy bez którego trudno sobie wyobrazić funkcjonowanie obecnej cywilizacji. Z tego surowca wykonuje się setki przedmiotów codziennego użytku, elementy maszyn czy części samochodowe. Z uwagi na swą dużą plastyczność, trwałość i żaroodporność, wykonuje się z żeliwa akcesoria kuchenne: garnki, patelnie, kociołki do gotowania na ognisku, brytfanny, kuchenne moździerze, ruszty do grilla. Ale także: ozdoby, siedziska ławek, blaty stołów, latarnie, włazy kanałowe, okucia meblowe i całe meble, choć rzadko, gdyż są bardzo ciężkie i trudne do przestawiania. Jak widzisz, żeliwo ma zastosowanie w wielu dziedzinach Twojego życia.

Produkty żeliwne w kuchni

Najbardziej popularne w kuchni są garnki oraz patelnie żeliwne – to naczynia, które będą nam służyć latami. Jest to dobry wybór jeżeli chcemy ograniczyć ilość tłuszczu używanego podczas przyrządzania posiłku, bowiem naczynia te pokryte są specjalną powłoką zapobiegającą przywieraniu potraw.

Zalety żeliwa

Używając żeliwnych garnków możesz przyrządzić zdrowy i smaczny posiłek – nie wydzielają one podczas użytkowania żadnych szkodliwych związków. Na rynku dostępne są garnki i patelnie w różnych kształtach i rozmiarach, idealnie sprawdzą się w nowoczesnej, jak i tradycyjnie urządzonej kuchni. Największą zaletą naczyń żeliwnych jest ich uniwersalność. Ze względu na odporność na wysokie temperatury i uszkodzenia mechaniczne są idealnie do:

• Gotowania.
• Smażenia
• Duszenia, np. gulaszu, przetworów. Dobrze nagrzany garnek długo utrzymuje ciepło, wystarczy więc dusić potrawę na małym ogniu lub rozgrzać do wyższej temperatury i całkiem wyłączyć palnik.
• Pieczenia, na przykład ciasta, chleba czy mięsa.

Są zatem bardzo wszechstronne i można je wykorzystywać zarówno na kuchence gazowej, płycie indukcyjnej jak i w piekarniku.

Wady żeliwa

Produkty żeliwne jak każde inne posiadają również wady, które warto wziąć pod uwagę jeśli decydujesz się na ich zakup.

• Nie można przechowywać w nich kwaśnych potraw, ponieważ żeliwo wchodzi w reakcje z potrawą nadając jej wyczuwalny metaliczny posmak.
• Są produktami ciężkimi – pojedyncze naczynie naczynie waży od 1 do 5 kg, w zależności od wielkości i kształtu.
• Wymagają konserwacji rozgrzanym olejem.
• Nie można myć ich w zmywarce, stosowane środki chemiczne mogą spowodować korozje powierzchni naczynia.

A jednak inwestycja w żeliwny kociołek, moździerz lub ozdobne drzwiczki do kominka pozwoli Ci cieszyć się nimi przez długie lata.

Garnek żeliwny

Garnki żeliwne znów powracają do kuchni. To kuchenna klasyka z powodzeniem używana przez nasze babcie. Do czego możesz użyć garnka żeliwnego? Tak naprawdę do wszystkiego. Jest to wszechstronne naczynie. Możesz w nim gotować potrawy jednogarnkowe, zupy, potrawki, mięsa. W garnku zrobisz również zapiekankę, upieczesz mięso, a nawet przygotujesz chleb. Do codziennego gotowania wybierz garnek okrągły o średnicy ok. 33 cm, przygotujesz w nim potrawę dla 2-3 osób.

Natomiast garnek o średnicy 40 cm sprawdzi się podczas przygotowywania większych porcji. W garnku żeliwnym ciepło rozprowadza się równomiernie, dzięki czemu jest mniejszy ubytek wartości odżywczych Twoich potraw. Jeżeli cenisz sobie na co dzień lekką kuchnię lub jesteś na diecie, to taki garnek pozwoli Ci na beztłuszczowe gotowanie.

Innym rodzajem garnka żeliwnego jest tak zwany kociołek żeliwny na ognisko. Jego rozmiary są dosyć duże – wiadomo, że wokół ogniska gromadzi się zazwyczaj sporo głodnych osób. Takie naczynie możesz bez obaw postawić bezpośrednio na ogniu lub powiesić tuż nad jego płomieniami.

Patelnia żeliwna

Pomimo swoich zalet patelnie żeliwne nie są zbyt chętnie używane, ponieważ smażenie na takim naczyniu nie należy do najłatwiejszych. Używania takiej patelni należy się nauczyć, aby cieszyć się nią przez długi czas. Inaczej na ogniu zachowuje się nowa patelnia, a inaczej taka, która z biegiem czasu jest już dobrze zakonserwowana warstwą tłuszczu. Patelnia żeliwna rozgrzewa się bardzo długo i wolno stygnie, świetnie akumulując ciepło. Powierzchnia nagrzewa się równomiernie, co ułatwia smażenie.

Twardość i trwałość żeliwa powoduje idealną równość patelni, która się nie wybrzusza i nie odkształca. Używając patelni żeliwnej pamiętaj, aby produkty przed rozpoczęciem smażenia nie były mokre lub zbyt zimne, wtedy unikniesz ich przywierania. Niestety patelnie żeliwne mają jedną poważną wadę – są niezwykle ciężkie. Waga patelni plus waga przygotowywanej potrawy – to może być ciężar nie do udźwignięcia. Trudno takim naczyniem swobodnie manewrować. Z drugiej strony, dzięki temu, że patelnia jest ciężka, to jest bardzo stabilna i trudno „niechcący” coś z niej wylać. Patelnia żeliwna jest praktycznie niezniszczalna, pod warunkiem że będziesz o nią dbać, a z każdym rokiem użytkowania stanie się coraz lepsza.

Rondel żeliwny

Warto, aby w skład Twojego kuchennego wyposażenia wchodził również rondel żeliwny. Jest to poręczny garnek wyposażony w długi uchwyt wraz z pokrywką, bądź płaski, niewysoki z dwoma uchwytami. Rondel jest wszechstronnym naczyniem, w którym szybko zamkniesz pory mięsa lub możesz je dusić przez wiele godzin. Możesz w nim przygotować zarówno steki z polędwicy, jak i różne zapiekanki oraz pyszne desery, np. owoce zapiekane pod delikatnym ciastem.

Rondel doskonale sprawdzi się do przygotowywania sosów oraz małych porcji zup, bądź odgrzewania porcji z dnia poprzedniego. Dzięki funkcjonalnemu uchwytowi jest najlepszym wyborem do przyrządzania potraw wymagających ciągłego mieszania, np. budyniu lub polewy do dekoracji ciasta.

A oto jeden z pomysłów na wykonanie pysznego deseru w płaskim garnku (rondlu) żeliwnym:

Owoce zapiekane pod puszystym ciastem

Składniki:

• 1 szklanka mąki pszennej tortowej
• 1 płaska łyżeczka proszku do pieczenia
• 80 g masła
• 4 łyżeczki cukru pudru
• 2 jajka
• 50 ml mleka
• 2-3 brzoskwinie
• 2 garści malin
• 2 łyżki cukru

Rozgrzej piekarnik do 180 stopni. Brzoskwinie obierz ze skórki i pokrój na niezbyt cienkie plasterki. Rozgrzej naczynie, wsyp 2 łyżki cukru i wrzuć brzoskwinie, karmelizując je. W misce utrzyj masło z cukrem pudrem na biała masę, dodając po kolei jajka. Następnie dodaj mąkę wraz z proszkiem i mleko. Wymieszaj. Do skarmelizowanej brzoskwini dodaj maliny. Na owoce wyłóż ciasto, wyrównaj i włóż do piekarnika. Piecz ok. 30 min.

Podawaj z wybranymi dodatkami na ciepło lub zimno.

Jak dbać o żeliwo w kuchni?

Produkty żeliwne wymagają odpowiedniej pielęgnacji. Pierwsze użycie takiego garnka jest najważniejsze. Najpierw umyj go korzystając tylko z czystej wody i gąbki bez żadnych detergentów. Następnie wysusz i nasmaruj jadalnym tłuszczem, może być to masło lub olej.

Garnki żeliwne są bardziej wymagające, raz na jakiś czas należy powtarzać nacieranie garnka tłuszczem, w przeciwnym razie może zacząć rdzewieć a jedzenie będzie do niego przywierać. Naczyń tych nie wolno myć w zmywarce, ponieważ może ona zniszczyć cenną dla produktu warstwę chroniącą przed przywieraniem. Ponieważ żeliwo jest bardzo wrażliwe na nagłe zmiany temperatury, nie wolno wlewać do rozgrzanego naczynia zimnego płynu, a przed myciem należy poczekać, aby naczynie ostygło. Stosowanie tych kilku prostych zasad, sprawi, że naczynia żeliwne będą Ci służyły przez wiele lat.

Zarejestruj się na Westwing i nie przegap naszych najlepszych ofert oraz promocji do stworzenia pięknego domu!