Mies van der Rohe: architekt modernizmu

Prekursor nowoczesnej architektury, król modernizmu, „duchowy ojciec” minimalizmu – te wszystkie określenia pasują tylko do jednego człowieka. Mies van der Rohe, bo to sylwetką tego zachwycającego niemieckiego architekta dzisiaj będziemy się zajmować, po dziś dzień jest na ustach wszystkich miłośników tej dziedziny na świecie. Jego imieniem nazwana została nawet najważniejsza architektoniczna nagroda Europy! Zanurzmy się wspólnie w świat zniewalających detali, epokowych pomysłów i zachwycających projektów. Zaczynajmy!

Budynek zaprojektowany przez Mies van der Rohe

Spis treści

Kim był Mies van der Rohe?

Ludwig Mies van der Rohe urodził się 27 marca 1886 roku w niemieckim Akwizgranie. Jego ojciec trudnił się kamieniarstwem, dlatego przyszły architekt już od najmłodszych lat interesował się budową. Spędzał całe godziny w zakładzie swojego taty, podpatrując go przy pracy. Naturalnym było więc, by zaczął przyuczać się do zawodu murarza. Szybko jednak kamieniarska dola przestała mu wystarczać i mimo braku formalnego wykształcenia, podjął praktykę w firmie architektonicznej. W 1908 przyjęto go do biura słynnego Petera Brehensa, gdzie zaprzyjaźnił się z innymi wielkimi mistrzami – Walterem Gropiusem i Le Corbusierem. Jak widać, to miejsce było prawdziwą kuźnią niezwykłych talentów!

Po pobranej nauce otworzył swoje własne biuro projektowe i rozpoczął błyskotliwą karierę, która rzucała go po świecie. 32 lata swojego życia spędził w Berlinie, a kolejne 32 – w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Architekt zmarł 17 sierpnia 1969 roku w Chicago.

Mies van der Rohe: styl

Wydaje Ci się, że „diabeł tkwi w szczegółach”? Mies van der Rohe zupełnie by się z Tobą nie zgodził! Jak sam mawiał, to „Bóg jest ukryty w szczegółach” i miały one dla niego wielką wartość. Jego styl to miłość do prostoty, stali i szkła, ale jednoczesna słabość do luksusu. Charakterystyczne w jego projektach jest całkowite przeszklenie ścian. Jego zdaniem dopiero wtedy wieżowce mogą być zauważalne, a jednocześnie dopasowane do otaczającego ich miasta, gdy grube mury zastąpi się szkłem. Kreowana przestrzeń miała ponadto dawać pełną swobodę aranżacji.

Nie projektował oczywiście tylko wieżowców – jego prace to przede wszystkim minimalistyczne bryły z cegły i stali pozbawione ornamentów, za to wyposażone w liczne przeszklenia, które stały się sztandarowym elementem jego projektów. Ich prosta forma, oszczędność i funkcjonalność dały podwaliny dla całego nowoczesnego stylu minimalistycznego, którym tak się dzisiaj zachwycamy.

Chociaż wiele jego wyprzedzających swoje czasy projektów nie zostało zrealizowanych – jedno jest pewne. Mies van der Rohe był prawdziwym architektonicznym geniuszem, którego echa twórczości są z nami do dziś.

Bauhaus

Bauhaus Waltera Gropiusa był rewolucyjną, niemiecką szkołą sztuki i projektowania. Miał łączyć przemysł, sztukę i architekturę. Znosić podział pomiędzy artystą, architektem, rzemieślnikiem i przemysłowcem. Dzięki przekraczaniu granic uważa się, że prace twórców związanych z Bauhausem były początkami modernizmu. I Mies van der Rohe dorzucił do Bauhausu swoje „trzy grosze”. Uważni czytelnicy z pewnością pamiętają, że nasz dzisiejszy bohater poznał twórcę tej szkoły, czyli Waltera Gropiusa, jeszcze podczas pobierania nauk w pracowni Petera Brehensa. Obaj panowie zaprzyjaźnili się, a ich tożsame idee pozwoliły zostać przedstawicielami jednej szkoły projektowania.

Wkład Miesa van der Rohe w Bauhaus to przede wszystkim zaszczepienie w nim idei minimalizmu i wytyczenie nowego kierunku sztuki użytkowej na większą skalę. Van der Rohe został nawet dyrektorem tej niezwykłej szkoły. Podczas swojego kierownictwa dążył do przekształcenia opartej na duchu współpracy, interdyscyplinarnej uczelni w klasyczną autorską szkołę architektury. Kierował nią aż do 1933 roku, kiedy to została zamknięta przez nazistów. Jej idealistyczna myśl była jednak przekazywana przez jej mistrzów dalej, aż stała się znana na całym świecie. Jej pomysłami inspirował się nawet Steve Jobs, twórca Apple. Kreując design swojego legendarnego Iphona opierał się na pochodzących z Bauhausu zasadach dotyczących projektowania przedmiotów.

Mies van der Rohe: wczesne projekty

Ludwig Mies van der Rohe od najmłodszych lat dał się poznać jako szalenie zdolny architekt. Wśród jego najwcześniejszych projektów warto wymienić minimalistyczne, luksusowe wille, niemiecki pawilon na Wystawie Światowej w Barcelonie czy jego pierwszy wieżowiec, zlokalizowany przy Friedrichstrasse w Belrinie.

Niemiecki pawilon na Wystawie Światowej w Barcelonie

Modernistyczny pawilon wejściowy na teren niemieckiej części wystawy światowej w Barcelonie z 1929 roku to jedno z najbardziej znanych dzieł Miesa van Der Rohe. Budynek korzysta z zasady wolnego planu, a ściany uwolnione są od funkcji konstrukcyjnej. Dzięki przeniesieniu ciężaru na słupy pomieszczenia mogą przenikać się wzajemnie, a przestrzeń przepływa jedna w drugą. Nie podziału na wewnętrzną i zewnętrzną część. Wszystko płynie! To demonstracja modernistycznego pomysłu na kształtowanie przestrzeni, która zrobiła furorę na hiszpańskiej wystawie.

Prywatne wille

W początkowym okresie twórczości na pierwszy plan wysuwają się luksusowe, prywatne wille projektowane przez młodego mistrza. Utrzymane były w duchu minimalistycznym, gdzie dominowała klasyczna forma i prostota. Próżno szukać było zbędnych dekoracji – miał być to zachwyt nad nieskomplikowanym kształtem bryły. Ta surowa, klarowna forma miała być tłem dla ludzkiego życia, a nacisk był położony na funkcjonalność całego projektu.

Wieżowiec przy Friedrichstrasse w Berlinie

W 1919 nasz młody architekt wziął udział w konkursie na biurowiec, który miał stanąć na trójkątnej działce przy berlińskiej Friedrichstrasse. Van der Roche przedstawił projekt wieżowca, który wprawił w osłupienie całe jury. Bowiem w Europie wysokościowce nie były tak popularne, jak w Stanach. Co więcej, pomysł Ludwiga zakładał, że zamiast murowanej elewacji zastosuje szklane ściany. Cały budynek będzie miał geometryczny, strzelisty charakter. Niestety, projekt Miesa van der Roha uznano za niemożliwy do realizacji i w efekcie – niewykorzystany. Cóż, wyprzedzał swoje czasy.

Mies van der Rohe: budynki w USA

Znakomitą większość budowli projektu Miesa van der Rohe znaleźć możemy na terenie Stanów Zjednoczonych. Oto przykład kilku z tych, które robiły – i robią do dzisiaj – największe wrażenie. To dzieła, za pomocą których niemiecki architekt za każdym razem wprawia nas w osłupienie!

IMB Plaza w Chicago

To jeden z ostatnich zrealizowanych projektów pióra artysty w Stanach Zjednoczonych. 52-piętrowy budynek mierzący 212 metrów stał się jednym z nieodłącznych symboli miasta. Warto nadmienić, że jest to drugi co do wielkości budynek zaprojektowany przez tego twórcę. W czasach swojej budowy zawierał mnóstwo nowinek technologicznych, między innymi w system elektryczny zdolny wspierać sprzęt komputerowy, który w tamtych czas był wielkości całych szaf.

Chicago Federal Complex

A tak właściwie jego nowo wybudowana część, czyli Kluczynski Federal Building to wieżowiec w centrum Chicago, w którym swoje biura mają agencje federalne. Budynek wykonany jest z ramy stalowej i mieści w sobie aż 110 000 metrów kwadratowych powierzchni użytkowej! Prestiżowej lokalizacji nie sposób z niczym pomylić. Znajdująca się u stóp budynku charakterystyczna rzeźba Flaminga wraz z wieżowcem stanowią symbol miasta, który często występuje w popkulturze.

Dom Farnsworth

Zaprojektowany przez Miesa van der Rohe dom w Plano w Illinois uważa się za ikoniczne dzieło jednej z odmian modernizmu – stylu międzynarodowego. Dom wypoczynkowy Pani Edith Farnsworth mieści się na łonie natury i wnosi ponad ziemię za pomocą ośmiu białych, stalowych kolumn. Sama biel, która jest dominującym kolorem zarówno wnętrza, jak i zewnętrza olśniewa i w połączeniu z przezroczystym szkłem ścian. Co więcej nie przeciąża budynku, a mieszkańcom daje możliwość ciągłego kontaktu z przyrodą. Jego zachwycająca forma do dzisiaj inspiruje wszystkich twórców nowoczesnych wnętrz, a sam dom pełni rolę muzeum i został wpisany na listę obiektów narodowego dziedzictwa kulturowego Stanów Zjednoczonych.

Lafayette Park

To kolekcja budynków mieszkalnych znajdująca się w amerykańskim Detroit. W swojej głównej części składa się z dwóch potężnych bloków, które łączą w sobie specyfikę niskiej i wysokiej zabudowy. Surowy wygląd budynków jest charakterystyczny dla stylu naszego dzisiejszego mistrza, ale połączenia szkła, stali i minimalizmu nie sposób z nikim pomylić. Bryły, chociaż o nieco brutalistycznym charakterze, doskonale wpasowały się w otoczenie.

Budynek Seagram w Nowym Jorku

To kolejny z niesamowicie znanych wieżowców w dorobku artysty, przez wielu uważany za najdoskonalszy z wysokościowców. Seagram Building położony jest na Manhattanie i liczy sobie 157 metrów wysokości. Charakterystyczny blask budynku udało się uzyskać dzięki połączeniu w elewacji szkła z brązem. Odsunięcie wieżowca od ulicy i pozostawienie dużego placu wejściowego można uznać za wyrzucanie pieniędzy w błoto. Szczególnie mając na uwadze ceny działek na Manhattanie. Dzięki takiemu zabiegowi udało się wprowadzić do gęstej zabudowy Nowego Jorku odrobinę spokoju, oddechu i lekkości. Mieszczące się na placu dwie fontanny stały się jednym z ulubionych miejsc przesiadywania nowojorczyków podczas przerwy na kawę.

Zaciekawiły Cię jego projetków? Poznaj współczesnych mistrzów architektury, którzy zmienili oblicze projektowania budynków.

Mies van der Rohe we wnętrzach

Nie tylko architektura! Ludwig Mies van der Rohe zajmował się również, we współpracy ze swoją partnerką Lilly Reich, projektowaniem mebli. Jego słynna kolekcja „Barcelona”, stworzona na potrzeby zaprojektowanego przez niego Budynku Pawilonu Niemieckiego na Wystawie Światowej w Barcelonie to wisienka na torcie, którą wypełnił nowoczesną przestrzeń. Minimalistyczne fotele dla pary królewskiej wykonano z chromowanych rurek obitych białą skórą. Dla reszty gości przeznaczył taborety o podobnej stylistyce, szezlongi czy stoły. Do tej pory meble z tej serii uchodzą za oznakę dobrego smaku. Bijący z nich minimalizm nie pozwala im się zestarzeć nawet o jotę. Są w produkcji nawet do dzisiaj, stanowiąc inspirację dla wielu projektantów.

Warto wspomnieć również o krześle „Brno”, które powstało na potrzeby willi Tugendhatów w tymże mieście. Jego unikatowej, płozowej konstrukcji nie sposób pomylić z niczym innym. Lekki wygląd sprawia, że również wykorzystywane jest do dzisiaj w aranżacjach aż kipiących niepowtarzalnym stylem.

Ludwig Mies van der Rohe to postać nietuzinkowa – Niemiec, który uczył Amerykanów budowy wieżowców, praojciec minimalizmu i geniusz architektury. Budzący kontrowersję artysta, którego imieniem honoruje się największych współczesnych twórców. Bez wątpienia – postać nietuzinkowa i wyprzedzająca swoje czasy.

Podobała Ci się jego historia i projekty? Nie zapomnij zarejestrować się na Westwing, dzięki czemu nie przegapisz naszych bieżących porad, najlepszych ofert oraz kampanii, które sprawią, że Twój dom będzie piękniejszy. Do zobaczenia!