Tadao Ando: asceta wśród architektów

Kim jest Tadao Ando?

Nasz dzisiejszy bohater urodził się 13. września 1941 roku w Osace. Nie wykazywał jednak – tak jak niektórzy opisywani przez nas mistrzowie – ciągot  architektonicznych aż od wczesnej młodości. Jako dziecko terminował u warsztacie stolarskim, a potem niemalże został bokserem! Traf jednak chciał, że natknął się na twórczość Le Crobusiera, legendy modernistycznej architektury. To dzięki jego dziełom zachłysnął się miłością do tej dziedziny i rozpoczął edukację – formalnie jednak nie skończył zawodowych studiów. Postawił na praktykę, ucząc się dzięki podróżom, zwiedzaniu i chłonięciu budowli oraz otaczającej ich aury. To właśnie ona i odwiedzane przez niego świątynie, kaplice i herbaciarnie w Kyoto pozwoliły mu wykształcić swój niepowtarzalny styl. Odbywał staże i praktyki w kilku biurach architektonicznych, ale nigdzie nie zagrzał miejsca. Albo sam odchodził, znudzony jednostajnością projektów, albo jego wrodzona niesubordynacja zmuszała właścicieli do rezygnacji ze współpracy. W końcu, w 1969 roku Ando otwiera własną pracownię: Tadao Ando Architect & Associates, która pozwala mu tworzyć tak, jak chce.

Styl projektów Tadao Ando

Projekty Tadao Ando mają być proste i dawać pozytywne odczucia. W tej krótkiej maksymie – choć może wydawać się prozaiczna – kryje się tajemnica stylu japońskiego architekta. Oczywiście, to duże uproszczenie! Uważa się go również za jednego z liderów krytycznego regionalizmu, który walczy z materializmem konsumenckim i odrzuca masowe korzystanie z nowoczesnej architektury we wszystkich kulturach świata. W jego budowlach często spotkać można gładki, jasny, nagi beton, którego tektoniczna struktura znakomicie odbija światło, nadając projektom charakterystycznej, japońskiej przestrzeni. Twórca tka nim niczym jedwabiem, ścianami kształtując swoje niepowtarzalne budynki.

Ando w swoich pomysłach zupełnie ignoruje aktualnie panujące trendy, style czy szkoły projektowania. Jego budynki mają w swojej formie i kompozycji odzwierciedlać styl życia jego mieszkańców. Co za ironia – często właśnie te jego „walczące” z mainstreamem projekty stają się inspiracją do najświeższej architektury ogólnoświatowej. Nie odcina się jednak zupełnie od kanonów sztuki. Wśród swoich branżowych mistrzów wymienia wspomnianego Le Crobusiera, Miesa van der Rohe’a, Alvaro Aalto, Louisa Kahna czy Franka Lloyda Wrighta. Opowiada nawet anegdotę o emocjach, które towarzyszyły mu podczas zwiedzania zaprojektowanego przez Wrighta Hotelu Imperial. Zafascynowały go niskie profile i ciemne, wąskie korytarze. Co ciekawe, podobno nigdy wcześniej nie słyszał o tym architekcie.

Projekty Tadao Ando to minimalizm, który daje wytchnienie. To możliwość schronienia się we wnętrzu, bez jednoczesnego uciekania od zewnętrza. To kształt, za pomocą którego twórca komunikuje się ze światem. To bliskość z naturą i budowle, w których woda, światło, cień i wiatr przenikają się wzajemnie, tworząc niemal poetycką strukturę, która zarówno inspiruje, jak i jest funkcjonalna dla użytkowników. 

Najważniejsze projekty

Trudno wśród tylu fantastycznych projektów wybrać raptem tych kilka, które warto opisać. Najchętniej stworzylibyśmy tutaj całą encyklopedię, prawdziwy ołtarz poświęcony mistrzowi! Jesteśmy jednak świadomi, że jej rozmiary mogłyby być nieco przytłaczające, wybraliśmy więc te budynki, które najlepiej zobrazują styl tego zdumiewającego architekta. Oto kilka z nich!

Kościół Światła w Ibaraki

Należąca do protestanckiego Zjednoczonego Kościoła Chrystusa w Japonii świątynia jest niepowtarzalnym miejscem kultu. Jeśli kiedykolwiek znajdziesz się w pobliżu Osaki – to miejsce, które zdecydowanie należy odwiedzić. Ten betonowy budynek zdecydowanie otrzymał adekwatną nazwę – gra światłem leży u podstaw całego projektu. Samo wnętrze to zaledwie dwa rzędy ławek na drewnianej podłodze, w kościele nie znajdziemy nawet ołtarza. Zatrzymajmy jednak głosy oburzenia. Jego rolę pełni otwór w tylnej ścianie budynku w kształcie krzyża, przez który cała sala zalewana jest przez naturalne światło słońca wędrującego po nieboskłonie. To ascetyczne miejsce pełne duchowości. 

Dom 4×4 w Kobe

Dom o magicznej proporcji powstał w odpowiedzi na konkurs japońskiego magazynu lifestylowego „Brutus”. Autor sam wybrał miejsce lokalizacji. Wydawałoby się więc, że zdecyduje się na piękne góry i dzikie potoki któregoś z głęboko zielonych lasów? Nic bardziej mylnego! Nadmorska, zaniedbana plaża pełna śmieci i dodatkowo stale podmywana przez wodę nie stanowi wymarzonego terenu pod architektoniczną perełkę. Ando jednak przekuł wady w zalety. Dzięki jego wyjątkowej konstrukcji udało się zbudować wieżę o powierzchni 16 metrów kwadratowych, która oprze się trudnym warunkom. Budynek składa się z czterech sześcianów o bokach 4 metrów. Kondygnacje są podzielone odpowiednio na strefę wejściową, sypialnię, pracownię i kuchnię z jadalnią, z której roztacza się przepiękny widok na zatokę. 

Pawilon japoński na Expo 92 w Sewilli

Nie tylko beton, stal czy szkło! W swoim projekcie Japońskiego Pawilonu Expo 1992 w Hiszpanii pokazał, że drewno również odgrywa dużą rolę w jego projektach. Odniesienia do japońskiej kultury, naturalnych materiałów i tej niepowtarzalnej przestrzeni pozwoliły pawilonowi stać się jedną z głównych atrakcji całego Expo.

Świątynia na wodzie w Timamu

Kościół na wodzie to prawdziwa klasyka architektury sakralnej. Znaleźć w nim możemy odniesienia do innego projektu Ando, Kościoła Światła opisywanego wyżej. Z racji zmiany żywiołu, zmienia się też charakter budowli – chociaż nadal jest niesamowicie duchowo. Zamiast jednego prześwitu mamy otwartą na jezioro przestrzeń, w którego lustrze odbija się stojący na środku, prosty krzyż. To zwierciadło naszej duszy, w której każdy zobaczy co innego.

Muzeum Sayamaike w Osace

Kolejnym przykładem „wodnego” projektem Ando jest Muzeum Sayamike, stanowi prawdziwy hołd dla tego żywiołu. Będąc muzeum najstarszej tamy w Japonii łączy w sobie zdobycze monumentalnej technologii z lekkością i ulotnością bystro płynącej rzeki. Wnętrze tarasowego atrium wypełniają nie tylko wszechobecne tafle wody, ale także pionowe, wodospadowe ściany nadające przestrzeni niezwykłej dynamiki. 

Tadao Ando: nagrody

Tadao Ando to jeden z najwybitniejszych współczesnych projektantów, prawdziwy stararchitekt! Jego przestronny, bezkompromisowy styl zachwyca, a sam twórca wielokrotnie został nagrodzony za swoje dokonania. Wśród najważniejszych wyróżnień z pewnością należy wymienić Nagrodę Pritzkera z 1995 roku, czyli swoistego „architektonicznego Nobla”. Ponadto pochwalić się może Medalem im. Alvara Aalto, Francuskim Złotym Medalem Architektonicznym czy zasiadaniem w Amerykańskim Instytucie Architektonicznym (AIA). Jednego możemy być pewni – ta lista będzie się stale wydłużać.

Mamy nadzieję, że tak jak nas zachwycił Cię ascetyczny minimalizm Tadao Ando. Jeśli tak, to koniecznie zarejestruj się na Westwing, dzięki czemu nie przegapisz naszych bieżących porad, najlepszych ofert oraz kampanii, które sprawią, że Twój dom będzie piękniejszy – a my będziemy mogli pozostać w kontakcie! Do zobaczenia!